Глиальный нейротрофический фактор при ишемическом инсульте: возможная роль глюкокортикоидов

Обложка

Цитировать

Полный текст

Открытый доступ Открытый доступ
Доступ закрыт Доступ предоставлен
Доступ закрыт Только для подписчиков

Аннотация

Глиальный нейротрофический фактор (GDNF) был впервые идентифицирован как фактор выживания дофаминергических нейронов, но в дальнейшем было показано, что он является нейротрофическим фактором для нейронов ценральной и периферической нервных систем. Синалинг GDNF осуществляется через трансмембранные тирозинкиназные рецепторы RET с корецептором GFRα1 или через белок адгезии нервных клеток (NCAM) и способствует выживанию нейронов, росту нейритов и синаптогенезу. В физиологических условиях GDNF экспрессируется в нейронах, но в результате ишемического инсульта его синтез происходит преимущественно в активированые астроцитах. В данном обзоре, кроме общей информации по нейротрофину, мы попытались проанализировать данные о влиянии ишемического инсульта на GDNF, механизмах его нейропротекторного действия и высказать предположения о возможном действии глюкокортикоидов на активированные астроциты и продукцию GDNF при инсульте.

Полный текст

Доступ закрыт

Об авторах

М. В. Онуфриев

Федеральное государственное бюджетное учреждение науки Институт высшей нервной деятельности и нейрофизиологии РАН

Автор, ответственный за переписку.
Email: mikeonuf1@mail.ru
Россия, Москва

Ю. В. Моисеева

Федеральное государственное бюджетное учреждение науки Институт высшей нервной деятельности и нейрофизиологии РАН

Email: mikeonuf1@mail.ru
Россия, Москва

Список литературы

  1. Chen Y., Ai Y., Slevin J., Maley B., Gash D. // Exp. Neurol. 2005. V. 196. P. 87–95.
  2. Airaksinen M., Saarma M. // Nat. Rev. Neurosci. 2002. V. 3. P. 383–394.
  3. Uesaka T., Nagashimada M., Enomoto H. // J. Neurosci. 2013. V. 33. P. 16372–16382.
  4. Lin L., Zhang T., Collins F., Armes L. // J. Neurochem. 1994. V. 63. P. 758–768.
  5. Lin L., Doherty D., Lile J., Bektesh S., Collins F. // Science. 1993. V. 260. P. 1130–1132.
  6. Saavedra, A., Baltazar, G., Duarte, E.P. // Prog. Neurobiol. 2008. V. 86. P. 186–215.
  7. Ibáñez C., Andressoo J. // Neurobiol. Dis. 2017. V. 97. P. 80–89.
  8. Shimizu F., Sano Y., Saito K., Abe M., Maeda T., Haruki H., Kanda T. // Neurochem. Res. 2012. V. 37. P. 401–409.
  9. Sun X., Chen B., Duan L., Xia Y., Luo Z., Wang J., Rao Z., Chen L. // Mol. Neurobiol. 2014. V. 49. P. 234–250.
  10. Rocha S., Cristovao A., Campos F., Fonseca C., Baltazar G. // Neurobiol. Dis. 2012. V. 47. P. 407–415.
  11. Sun X., Chen B., Duan L., Xia Y., Luo Z., Wang J., Rao Z., Chen L. // Mol. Neurobiol. 2014. V. 49. P. 234–250.
  12. Allen. S., Watson J., Shoemark D., Barua N., Patel N. // Pharmacol. Ther. 2013. V. 138. P. 155–175.
  13. Scola G., Andreazza A. // Prog. Neuropsychopharmacol. Biol. Psychiatry. 2015. V. 56. P. 122–128.
  14. Lin P., Tseng P. // J. Psychiatr. Res. 2015. V. 63. P. 20–27.
  15. Sun X., Chen B., Duan L., Xia Y., Luo Z., Wang J., Rao Z., Chen L. // Mol. Neurobiol. 2014. V. 49. P. 234–250.
  16. Piccinini E., Kalkkinen N., Saarma M., Runeberg-Roos P. // Ann. Med. 2013. V. 45. P. 66–73.
  17. Lonka-Nevalaita L., LumeM., Leppanen S., Jokitalo E., Peranen J., Saarma M. // J. Neurosci. 2010. V. 30. P. 11403–11413.
  18. Immonen T., Alakuijala A., Hytonen M., Sainio K., Poteryaev D., Saarma M., Pasternack M., Sariola H. // Exp. Neurol. 2008. V. 210. P. 793–796.
  19. Oh-hashi K., Ito M., Tanaka T., Hirata Y., Kiuchi K. // Mol. Cell. Biochem. 2009. V. 323:P. 1–7.
  20. Kuno R., Yoshida Y., Nitta A., Nabeshima T., Wang J., Sonobe Y., Kawanokuchi J., Takeuchi H., Mizuno T., Suzumura A. // Brain Research. 2006. V. 1116. P. 12–18.
  21. Sanicola M., Hession C., Worley D., Carmillo P., Ehrenfels C., Walus L., Robinson S., Jaworski G., Wei H., Tizard R., Whitty A., Pepinsky R., Cate R. // Proc. Natl. Acad. Sci. U S A. 1997. V. 94. P. 6238–6243.
  22. Airaksinen M., Saarma M. // Nat. Rev. Neurosci. 2002. V. 3: P. 383–394.
  23. Sariola H., Saarma M. // J. Cell Sci. 2003. V. 116. P. 3855.
  24. Kim M., Kim D. // Int. J. Mol. Sci. 2018. V. 19. P. 1078.
  25. Barnett M., Fisher C., Perona-Wright G., Davies J. // J. Cell Sci. 2002. V. 115. P. 4495.
  26. Trupp M., Belluardo N., Funakoshi H., Ibáñez C. // J. Neurosci. 1997. V. 17. P. 3554–3567.
  27. Yu T., Scully S., Yu Y/, Fox G., Jing S., Zhou R. // J. Neurosci. 1998. V. 18. P. 4684–4696.
  28. Paratcha G., Ledda F., Ibanez C. // Cell. 2003. V. 113. P. 867–879.
  29. Pozas E, Ibáñez C. // Neuron. 2005. V. 45. P. 701–713.
  30. Bespalov M., Sidorova Y., Turnova S., Ahonen-Bishopp A., Magalhaes A., Kulessky E., Paveliev M., Rivera C., Rauvala H., Saarma M. // J. Cell Biol. 2011. V. 192. P. 153–169
  31. Miyazaki H., Nagashima K., Okuma Y., Nomura Y. // Brain Research. 2001. V. 922. P. 165–172.
  32. Hidalgo-Figueroa M., Bonilla S., Gutierrez F., Pascual A., Lopez-Barneo J. // J. Neurosci. 2012. V. 32. P. 864–872.
  33. Kuric E., Wieloch T., Ruscher K. // Exp. Neurology. 2013. V. 247. P. 202–208.
  34. Wei G., Wu G., Cao X. // Neuroreport. 2000. V. 11. P. 1177–1183.
  35. Arvidsson A., Kokaia Z., Airaksinen M., Saarma M., Lindvall O. // Neuroscience. 2001. V. 106. P. 27–41.
  36. Ikeda T., Koo H., Xia Y., Ikenoue T., Choi B. // Int. J. Dev. Neurosci. 2002. V. 20. P. 555– 562.
  37. Sarabi A., Chang C., Wang Y., Hoffer B., Morales M. // Exp. Neurol. 2001. V. 170. P. 283–289.
  38. Jing S., Wen D., Yu Y., Holst P., Luo Y., Fang M., Tamir R., Antonio L., Hu Z., Cupples R., Louis J., Hu S., Altrock B., Fox G. // Cell. 1996. V. 85. P. 1113–1124.
  39. Kokaia Z., Airaksinen M., Nanobashvili A., Larsson E., Kujamaki E., Lindvall O., Saarma M. // Eur. J. Neurosci . 1999. V. 11. P. 1202–1216.
  40. Nicole O., Ali C., Docagne F., Plawinski L., MacKenzie E., Vivien D., Buisson A. // J Neurosci. 2001. V. 21. P. 3024–3033.
  41. Wong L., Ralph G., Walmsley L., Bienemann A., Parham S., Kingsman S., Uney J., Mazarakis N. // Mol. Ther. 2005. V. 11. P. 89–95.
  42. Bonde C., Sarup A., Schousboe A., Gegelashvili G., Noraberg J., Zimmer J. // Neurochem. Int. 2003. V. 43. P. 381–388.
  43. Wang Y., Lin S., Chiou A., Williams L., Hoffer B. // J. Neurosci. 1997. V. 17. P. 4341–4348.
  44. Lenhard T, Schober A., Suter-Crazzolara C., Unsicker K. // Mol. Cell Neurosci. 2002. V. 20. P. 181–197.
  45. Cheng H., Fu Y., Guo J. // Hippocampus. 2004. V. 14. P. 77–86.
  46. Li H., Zhang N., Lin H., Yu Y., Cai Q., Ma L., Ding S. // Neurosci. 2014. V. 15. P. 58.
  47. Rocha S., Cristovão A., Campos F., Fonseca C., Baltazar G. // Neurobiol. Dis. 2012. V. 47. P. 407–415.
  48. Chu L., Wang W., Ghanta V., Lin C., Chiang Y., Hsueh C. // Brain Res. 2008. V. 1239. P. 24–35.
  49. Barreto G., Sun X., Xu L., Giffard R. // PLoS ONE. 2011. V. 6. P. e27881.
  50. Bush T., Puvanachandra N., Horner C., Polito A., Ostenfeld T., Svendsen C., Mucke L., Johnson M., Sofroniew M. // Neuron. 1999. V. 23. P. 297–308.
  51. Choudhury G., Ding S. // Neurobiol. Dis. 2012. V. 85. P. 234–244.
  52. Ding S. // Neural Regenerative Research. 2014. V. 9. P. 2048–2052.
  53. Linnerbauer M., Rothhammer V. // Front. Immunol. 2020. V. 11. P. 2571.
  54. Olsson T. // J. Intern. Med. 1990. V. 228. P. 177–181.
  55. Fassbender K., Schmidt R., Mössner R., Daffertshofer M., Hennerici M. // Stroke. 1994. V. 25. P. 1105–1108.
  56. Johansson A., Olsson T., Carlberg B., Karlsson K., Fagerlund M. // J. Neurol. Sci. 1997. V. 147. P. 43–47.
  57. Bohn M., Howard E., Vielkind U., Krozowski Z. // J. Steroid Biochem. Mol. Biol. 1991. V. 40. P. 105–111.
  58. Crossin K., Tai M., Krushel L., Mauro V., Edelman G. // Proc Natl Acad Sci U S A. 1997. V. 94. P. 2687–2692.
  59. Yu S., Yang S., Holsboer F., Sousa N., Almeida O. // PLoS One. 2011. V. 6. P. e22419.
  60. Unemura K., Kume T., Kondo M., Maeda Y., Izumi Y., Akaike A. // J. Pharmacol. Sci. 2012. V. 119. P. 30–39.
  61. Hansson A., Sommer W., Rimondini R,. Andbjer B,. Strömberg I., Fuxe K. // J. Neurosci. 2003. V. 23. P. 6013–6022.
  62. Smith M., Makino S., Kvetnansky R., Post R. // J. Neurosci. 1995. V. 15. P. 1768–1777.
  63. Tapia-Arancibia L., Rage F., Givalois L., Arancibia S. // Front. Neuroendocrinol. 2004. V. 25. P. 77–107.
  64. Jeanneteau F., Garabedian M., Chao M. // Proc. Natl. Acad. Sci. U S A. 2008. V. 105. P. 4862–4867.
  65. Verity A., Wyatt T., Lee W., Hajos B., Baecker P., Eglen R., Johnson R. // J. Neurosci. Res., 1999. V. 55. P. 187–197.
  66. Henkel A., Alal, H., Devassy A., Alawadi M., Redzic Z. // Neuroscience. 2014. V. 280. P. 318–327.
  67. Crossin K., Tai M., Krushel L., Mauro V., Edelman G. // Proc Natl Acad Sci U S A. 1997. V. 94. P. 2687–2692.
  68. Lou Y., Li J., Wang Z., Xia C., Chen N. // Psychopharmacology (Berl). 2018. V. 235. P. 2529–2540.
  69. Koizumi J., Nakazawa T., Ooneda G. // Jpn. J. Stroke. 1986. V. 8. P. 1–8.
  70. Longa E., Weinstein P., Carlson S., Cummins R. // Stroke. 1989. V. 20. P. 84–91.
  71. Onufriev M., Moiseeva Y., Zhanina M., Lazareva N., Gulyaeva N. // Int. J. Mol. Sci. 2021. V. 22. P. 13544.
  72. Onufriev M., Stepanichev M., Moiseeva Y., Zhanina M., Nedogreeva O., Kostryukov P., Lazareva N., Gulyaeva N. // Biomedicines. 2022. V. 10. P. 3119.

Дополнительные файлы

Доп. файлы
Действие
1. JATS XML

© Российская академия наук, 2025