Исследование гидрированного титана, облученного нейтронами методами термостимулированного газовыделения и термоэдс
- Авторы: Тюрин Ю.И.1, Ларионов В.В.1, Варлачев В.А.1
- 
							Учреждения: 
							- Национальный исследовательский Томский политехнический университет
 
- Выпуск: № 1 (2025)
- Страницы: 31-42
- Раздел: Статьи
- URL: https://kld-journal.fedlab.ru/1028-0960/article/view/686100
- DOI: https://doi.org/10.31857/S1028096025010056
- EDN: https://elibrary.ru/ABFJIE
- ID: 686100
Цитировать
Полный текст
 Открытый доступ
		                                Открытый доступ Доступ предоставлен
						Доступ предоставлен Доступ платный или только для подписчиков
		                                							Доступ платный или только для подписчиков
		                                					Аннотация
Рассмотрена десорбция водорода из гидрированного титана после его облучения тепловыми нейтронами. Исследование проведено методами термостимулированного газовыделения и термоэдс. В ходе ядерных превращений в облучаемом нейтронами титане образуется водород, радиоактивный ванадий 51V, γ-активный изотоп 46Sc, γ-кванты с энергией от 220 до 1120 кэВ в зависимости от энергии нейтронов. Интенсивность γ-излучения зависит от концентрации водорода, содержащегося в предварительно насыщенном водородом титане. Наличие γ-излучения следует учитывать при создании нейтронной защиты на основе титана. При облучении интерметаллических соединений, предназначенных для накопления и транспортировки водорода, происходит потеря атомов титана и нарушается его первоначальный стехиометрический состав в условиях выхода водорода из зоны облучения. При облучении титана нейтронами наблюдается изменение концентрации водорода в образцах и перераспределение водорода между твердым раствором и гидридными фазами титана.
Ключевые слова
Полный текст
 
												
	                        Об авторах
Ю. И. Тюрин
Национальный исследовательский Томский политехнический университет
							Автор, ответственный за переписку.
							Email: tyurin@tpu.ru
				                					                																			                								
Инженерная школа ядерных технологий
Россия, Томск, 634050В. В. Ларионов
Национальный исследовательский Томский политехнический университет
														Email: tyurin@tpu.ru
				                					                																			                								
Инженерная школа ядерных технологий
Россия, Томск, 634050В. А. Варлачев
Национальный исследовательский Томский политехнический университет
														Email: tyurin@tpu.ru
				                					                																			                								
Инженерная школа ядерных технологий
Россия, Томск, 634050Список литературы
- Bannenberg L.J., Heere M., Benzidi H. et al. //Int. J. Hydrogen En. 2020. V. 45. P. 33687. https://doi.org/10.1016/j.ijhydene.2020.08.119
- Ушаков С.С., Кудрявцев AС., Карасёв EA. // Вопросы материаловедения. 2006. Т. 1 (45). С. 68.
- Gusev M.N., Maksimkin O.P., Garner F.A. // J. Nucl. Mater. 2010. V. 403. P. 121. https://doi.org/10.1016/j.jnucmat.2010.06.010
- Ушаков С.С., Кожевников O.A. // Вопросы материаловедения. 2009. Т. 3 (59). С. 172.
- Ночовная Н.А. // ВИАМ. 2007. Вып. “Перспективы развития и применения титановых сплавов для самолетов, ракет, двигателей и судов”. С. 4.
- Bauer P. Superconductor Engineer. Development of HTS Current Leads for the ITER Project. Report No. TR-18-001. RR 4-6.
- Улин И.В., Фармаковский Б.В., Гюлиханданов Е.Л. // Вопросы материаловедения. 2019. Т. 4 (100). С. 97.
- Gu T., Gu J., Zhang Y., Ren H. // Progr. Chem. 2020. V. 32. P. 665. https://doi.org/10.7536/PC190829
- Власенко Н.И., Коротченко Н.М., Летвиненко С.Л. // Ядерная и радиационная безопасность. 2009. Т. 4. С. 33.
- Larionov A.S., Chekushina L.V., Suslov E.E. // Mater. Sci. Forum. 2019. V. 945. Р. 660. https://doi.org/10.4028/www.scientific.net/MSF.945.660
- Swittendick A.C. // J. Less Common. Met. 1984. V. 101. P. 191. https://doi.org/10.1016/0022-5088(84)90094-8
- Yastrebinsky R.N., Pavlenko V.I., Karnauhov V.L., Cherkashina A.A., Yastrebinskaya N.I., Gorodov AV. // Sci. Technol. Nucl. Install. 2021. V. 2021. Р. 6658431. https://doi.org/10.1155/2021/6658431
- Ильин A.A., Колачев Б.A., Полькин И.С. Титановые сплавы. Состав, строение, свойства. Справочник. M.: ВИЛС–МАТИ, 2009. 520 с.
- Kuriiwa T., Maruyama T., Kamegawa A., Okada M. // Int. J. Hydrogen En. 2010. V. 35. P. 9082. https://doi.org/10.1016/j.ijhydene.2010.06.024
- Andreev V.N., Каpralova V.M., Klimov V.A. // Solid State Phys. 2007. V. 49. № 12. P. 2146.
- Wang J.Y., Jeng R.R., Nieh J.K., Lee S., Lee S.L., Bor H.Y. // Int. J. Hydrogen En. 2007. V. 32. № 16. P. 3959. https://doi.org/10.1016/j.ijhydene.2007.05.025
- Zhang Y.L., Li J.S., Zhang T.B., Hu R., Xue X.Y. // Int. J. Hydrogen En. 2013. V. 38. № 34. P. 14675. https://doi.org/10.1016/j.ijhydene.2013. 09.040
- Gondor G., Lexcellent C. // Int. J. Hydrogen En. 2009. V. 34. P. 5716 https://doi.org/10.1016/j.ijhydene.2009.05.070
- Rajalakshmi N., Dhathathreyan K.S. // Int. J. Hydrogen En. 1999. V. 24. P. 625. https://doi.org/10.1016/S0360-3199(98)00121-9
- Chernov I.P., Larionov V.V., Lider A.M., Maximova N.G. // Indian J. Sci.Technol. 2015. V. 8. № 36. P. 1. https://doi.org/10.17485/ijst/2015/v8i36/90582
- MacDonald P.E., Mager T.R., Brumovsky M., Erve M., Banic M.J., Fardy C. Assessment and Management of Ageing of Major Nuclear Power Plant Components Important to Safety: PWR Pressure Vessels, International Atomic Energy Agency, Vienna, Austria, 1999.
- Schoenfelder C.W., Swisher J.H. // J. Vac. Sci. Technol. 1973. V. 10. P. 862. https://doi.org/10.1116/1.1318443
- Vlasenko N.I., Korotenko M.N. Lytvynenko S.L., Stovbun V.V., Morozov I.A., Morozova R.A., Skorochod V.V., Medvedyev V.I. // Nucl. Radiat. Safety. 2009. V. 4. P. 33. https://doi.org/10.32918/nrs.2009.12-4(44).05
- Zhang G., Sang G., Xiong R., Kou H., Liu K., Luo W. https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0360319915007284// Int. J. Hydrogen En. 2015. V. 40. P. 6582. https://doi.org/10.1016/j.ijhydene.2015.03.107
- Chernov I.P., Rusetsky А.S., Кrasnov D.N., Larionov V.V., Sigfusson T.I., Tyurin Y.I. // J. Eng. Thermophys. 2011. V. 20. № 4. P. 360. https://doi.org/10.1134/S1810232811040059
- Chernov I.P., Rusetskii A.S., Krasnov D.N., Larionov V.V., Lyakhov B.F., Saunin E.I., Tyurin Y.I. // J. Exp. Theor Phys. 2011. V. 112. № 6. P. 952. https://doi.org/10.1134/S1063776111050104
- Tyurin Y.I., Larionov V.V., Chernov I.P., Sklyarova E.A. // Tech. Phys. 2011. V. 56. № 1. P. 30. https://doi.org/10.1134/S1063784211010245
- Вербецкий В.Н., Лушников С.A, Мовлаев Э.A. // Неорган. материалы. 2015. Т. 51. № 8. С. 850. https://doi.org/10.7868/S0002337X15080199
- Oh S.Y., Kawano T., Kahler S., Dashdorj D., Cowell S. // AIP Conf. Proc. 2008. V. 1005. P. 34. https://doi.org/10.1063/1.2920741
- Tyurin Y.I., Sypchenko V.S., Nikitenkov N.N., Zhang H., Chernov I.P. // Int. J. Hydrogen En. 2019. V. 44. P. 20223. https://doi.org/10.1016/j.ijhydene.2019.05.185
- Yastrebinskii R.N., Pavlenko V.I., Gorodov A.I., Yastrebinskaya A.V., Akimenko A.V. // Russ. Eng. Res. 2023. V.43. № 9. P. 1. https://doi.org/10.3103/s1068798x23090265
- Garzarolli F.H., Stehle H., Steinberg E. // Zirconium in the Nuclear Industry: Eleventh International Symposium, 1996. P. 12. https://doi.org/10.1520/MNL12116R
- Schoenfelder C.W., Swisher J.H. // J. Vac. Sci. Technol. 1973. V. 10. P. 862. https://doi.org/10.1116/1.1318443
- Ястребинский Р.Н., Карнаухов А.А., Павленко В.И., Городов А.И., Акименко А.В., Фанина Е.А. // Вестн. Белгород. гос. технолог. ун-та им. В.Г. Шухова. 2022. Т. 7. № 12. С. 86. https://doi.org/10.34031/2071-7318-2022-7-12-86-93
- Fukai Y. The Metal–Hydrogen System: Basic Bulk Properties. N.Y.: Spriger, 2009. 507 р.
- Hagi T., Sato Y., Yasuda M., Tanaka K. // Trans. Jpn Institute Met. 1987. V. 28. № 3. P. 198. https://doi.org/10.2320/matertrans1960.28.198
- Bowman R.C. Jr., Rhim W.-K. // Phys. Rev. B. 1981. V. 24. № 04. P. 2232. https://doi.org/10.1103/PhysRevB.24.2232
- Shupen S., Kudiiarov V.N., Li K., Larionov V.V. // Russ. Metall. (Metally). 2020. № 11. P. 1276. https://doi.org/10.1134/S0036029520110142
- Varlachev V.A., Emets E.G., Kuznetsov S.I., Bogdan A.M., Varlacheva N.V. // J. Phys.: Conf. Ser. 2014. V. 552. № 1. Р. 012049. https://doi.org/10.1088/1742-6596/552/1/012049
- Варлачев В.А., Эмитс E.Г., Солодовников E.С. // Изв. вузов. Физика. 2009. № 11/2. С. 409.
- Varlachev V.A., Solodovnikov E.S. // Instrum. Exp. Tech. 2009. V. 52. № 3. P. 342. https://doi.org/10.1134/S0020441209030063
- Larionov V.V., Varlachev V.A, Shupeng X. // Int. J. Hydrogen En. 2020. V. 45. P. 15302. https://doi.org/0.1016/j.ijhydene.2020.04.014
- Bachkatov N.V., Sorokin N.L. // Solid State Phys. 1989. V. 31. № 5. P. 326.
- Varlachev V.A., Golovatsky A.V., Emets E.G., Butko Y.A. // IOP Conf. Ser.: Mater. Sci. Eng. 2016. V. 135. Р. 012047. https://doi.org/10.1088/1757-899X/135/1/012047
- Щербаков А.С., Кацнельсон М.И., Трефилов А.В., Сорокин Н.С., Валиулин Э.Г. // Письма в ЖЭТФ. 1987. Т. 46. Вып. 9. С. 367.
- Vaks V.G., Trefilov A.V., Fomichev S.V. // Sov. Phys. JETP. 1981. V. 53. № 4. P. 830.
- Tyurin Y., Larionov V., Murashkina T., Sigfusson T. // Condens. Matter. 2018. V. 3. № 2. P. 1. https://doi.org/10.3390/condmat3020017
- Ono S., Nomura K., Ikeda Y. // J. Less-Common Met. 1982. V. 72. № 2. P. 159. https://doi.org/10.1016/0022-5088(80)90135-6
- Bowman R.C., Rhim J. // Phys. Rev. B. 1981. V. 24. № 4. P. 2232. https://doi.org/10.1103/PhysRevB.24.2232
- Bruckner W., Opperman H., Reichelt W., Terukov E.I., Tschudnovskii F. // Vanadium Dioxide. Berlin: Akademie-Verlag, 1983. Р. 252.
- Cutler M., Mott N. // Phys. Rev. 1969. V. 181. № 3. Р. 1336. https://doi.org/10.1103/PhysRev.181.1336
- Mott N.F., Davis E.A. Electron Processes in Non-Crystalline Materials. Oxford, 1979.
- Звягин И.П. Кинетические явления в неупорядоченных полупроводниках. M.: МГУ, 1984. 189 с.
- Graener H., Rosenberg M., Whal T.E., Jones R.B. // Phil. Mag. B. 1981. V. 44. P. 389.
- Mattheiss L.F., Hamann D.R. // Phys. Rev. B. 1986. V. 33. № 1. P. 823. https://doi.org/10.1103/PhysRevB.33.823
- Lu W., Singh D., Krauker H. // Phys. Rev. B. 1987. V. 36. № 14. P. 7335. https://doi.org/10.1103/PhysRevB.36.733
- Moruzzi V.L., Janak J.F., Williams A.R. Calculated Electronic Properties of Metals. New York: Pergamon, 1978.
- Каганов М.И., Лифшиц И.М. // УФН. 1979. Т. 129. С. 487.
- Каролик А.С. // Материаловедение. 2011. № 4. С. 5.
- Каролик А.С. // Физика металлов и металловедение. 1988. Т. 65. № 3. С. 463.
- Seeger K. Semiconductor Physics. An Introduction. Berlin–New York: Springer–Verlag, 1982. 322 р.
Дополнительные файлы
 
				
			 
						 
						 
						 
					 
						 
									

 
  
  
  Отправить статью по E-mail
			Отправить статью по E-mail 









